بسته‌بندی با اهداف مختلف ازجمله نگهداری محصول و محافظت از آن، تبلیغات و بازاریابی و... انجام می‌گیرد. بسته‌بندی دارو از محبوب‌ترین و پردرآمدترین انواع بسته‌بندی در سال‌های اخیر است که بدون شک با چالش‌های بسیار زیادی مواجه است. برای مثال چاپ‌خانه‌دار باید پیش از شروع کار تمام ماشین‌آلات و ابزارهای موردنیاز را تأمین کند. همچنین احتمال تقلب در این صنعت بسیار بالا است، درنتیجه باید دقت بسیار زیادی در این حوزه بکار برد و تمام ضروریات شروع کار را رعایت کرد اما به راستی این ضروریات چه چیزی می‌باشد؟ در ادامه به بررسی دقیق و کامل ضروریات بسته‌بندی دارو می‌پردازیم، پس تا انتها با ما همراه باشید.
 |
 |
همانطور که گفتیم صنعت بسته‌بندی یکی از پرسودترین صنایع موجود است. بسته‌بندی دارو نیز یکی از جذاب‌ترین و مهم‌ترین حوزه‌های آن است. دقت داشته باشید که در بسته‌بندی دارو باید استانداردهای جهانی و منطقه‌ای را در نظر داشت.
همچنین فراموش نکنید که هدف از بسته‌بندی دارو تنها افزایش فروش و جلب نظر مشتری نیست، چراکه در این حوزه از بسته‌بندی باید نوع دارو و افراد مصرف‌کننده را در نظر داشت.
برای آنکه بهتر این مفهوم را درک کنید دقت داشته باشید که در بسته‌بندی داروهای بیماران قلبی از رنگ‌های سرد نظیر آبی یا سبز استفاده می‌شود.
چراکه بیماران قلبی با رنگ‌های گرم تحریک می‌شوند. البته نمی‌توان گفت که در بسته‌بندی داروهای این افراد تنها از این دو رنگ استفاده می‌شود.
لازم به ذکر است که بسته‌بندی مناسب دارو روند انبارکردن و ارسال داروها را بسیار تسهیل می‌بخشد، به همین خاطر باید در این حوزه از بسته‌بندی دقت بسیار زیادی بکار برد.
به همین خاطر بسته‌بندی و چاپ مناسب آن نقش بسیار مهم و اثرگذاری در حمل‌ونقل، نگهداری و سهولت مصرف دارد.
بسته بندی داروها یکی از جنبه‌های بسیار حیاتی در صنعت داروسازی است. ضروریات بسته بندی دارو به عنوان یکی از مراحل اساسی تولید داروها تأثیر مستقیم بر ایمنی و کیفیت این محصولات دارد. بسته بندی داروها باید سه بُعد را تأمین کند: حفظ کیفیت، ایمنی، و اطلاعات تمام مرتبط با دارو.
بسته بندی داروها باید از تماس با عوامل مؤثر مثل نور، رطوبت، حرارت، و هوا محافظت کند. در داروهای حساس به نور، استفاده از جعبه‌ها و بطری‌های تاریک معمولی است. همچنین بسته بندی دارو باید از واکنش‌های شیمیایی با محیط بیرونی جلوگیری کند تا کیفیت دارو حفظ شود.
بسته بندی داروها باید محافظتی مناسب برای افرادی که از آنها استفاده می‌کنند، فراهم کند. داروهای خطرناک باید در بسته بندی‌های خاص و با دستورالعمل‌های ایمنی مناسب قرار گیرند تا احتمال حوادث و تماس با داروها به حداقل رسد.
بسته بندی دارو باید شامل اطلاعات کامل و دقیق در مورد دارو باشد. این اطلاعات باید به فارسی و به شکل واضحی نمایش داده شوند تا بیماران و متخصصان به راحتی از آنها استفاده کنند. همچنین اطلاعاتی در مورد میزان مصرف، عوارض جانبی، و نحوه نگهداری باید در بسته بندی داروها درج شود.
به طور کلی، ضروریات بسته بندی داروها برای حفظ کیفیت دارو، ایمنی افراد، و اطلاعات دقیق برای مصرف کنندگان بسیار مهم است. این موارد باعث می‌شود که داروها به بهترین شکل ممکن به دست مردم برسند و از کیفیت آنها مطمئن شویم.
ارائه اطلاعات صحیح و جامع بر روی بسته بندی داروها یک الزام قانونی و اهمیت بسزایی در حفظ سلامت مصرف‌کنندگان دارد. اطلاعات لازم بر روی بسته بندی داروهایی که به مصرف عمومی می‌آیند عبارت‌اند از:
1. نام دارو (علمی و تجاری): باید نام علمی دارو (ماده فعال) و نام تجاری آن به وضوح بر روی بسته بندی نمایش داده شود.
2. ترکیبات فعال و مقدار مواد فعال: مقدار و نوع ترکیبات فعال دارو برای مصرف‌کننده اطلاعات مهمی هستند.
3. اطلاعات داروشناسی: شکل فارماسوتیکی، رنگ، بو، و مشخصات دیگر مرتبط با دارو.
4. استفاده و مصرف: دستورات و راهنمای مصرف دارو به زبان ساده برای مصرف‌کننده.
5. احتیاط‌ها و هشدارها: هرگونه اطلاعات مربوط به احتمال اثرات جانبی، تداخلات دارویی، یا هشدارهای مرتبط با مصرف دارو.
6. تاریخ انقضاء: اطلاعات مرتبط با مهلت مصرف دارو.
7. شماره پروانه بهداشتی: شماره مجوز ارائه شده توسط سازمان غذا و دارو.
8. نحوه نگهداری: شرایط محیطی مورد نیاز برای نگهداری دارو.
9. تولیدکننده و شماره تماس: نشانی و اطلاعات تماس تولیدکننده یا واردکننده دارو.
10. کد برداشت مصرف‌کننده: برای ردیابی دارو و اطلاعات تکمیلی.
11. اطلاعات دیگر: هر گونه اطلاعات دیگر مرتبط با دارو و مصرف آن.
برای داروهایی که تحت نظر پزشک مصرف می‌شوند، مشاوره و راهنمایی پزشک نیز حائز اهمیت است.
همانطور که گفتیم یکی از اهداف اصلی بسته‌بندی دارو محافظت از آن در مقابل شرایط جوی و محیطی و همچنین ضربه و اتفاقات مختلف است. درنتیجه برای تحقق این اهداف باید از انواع بسته‌بندی بهره گرفته شود. در ادامه به بررسی این انواع می‌پردازیم.
ظروف پلاستیکی یکی از رایج‌ترین متریال‌های بسته‌بندی محصولات دارویی هستند که در بسته‌بندی اولیه و ثانویه کاربرد دارند. این ظروف در اغلب موارد از پلی اتیلن، پلی وینیل کلرید، پلی پروپیلن، پلی استر و... تهیه و تولید می‌شوند.
از مزایای ظروف پلاستیکی بسته‌بندی دارو می‌توان به وزن سبک، حمل آسان، انعطاف‌پذیری بالا، قیمت مناسب و... اشاره کرد. البته فراموش نکنید که ظروف پلاستیکی علاوه بر مزایای بسیاری که دارد معایبی نیز به همراه دارد. برای مثال بی‌اثری پلاستیک در ترکیب با موادشیمیایی نسبت به شیشه بسیار کم‌تر است.
از دیگر متریال‌های بسته‌بندی دارو ظروف شیشه‌ای هستند که در برابر رطوبت دوام بسیار بالایی دارند. جالب است بدانید که ظروف شیشه‌ای که رنگ‌های تیره دارند یکی از بهترین متریال‌های بسته‌بندی دارو هستند، چراکه در مقابل نور مقاومت بسیار بالایی دارند.
از مزایای ظروف شیشه‌ای می‌توان به قیمت مناسب و مقرون به صرفه، سهولت در پرکردن و... اشاره کرد. البته دقت داشته باشید که ظروف شیشه‌ای برای بسته‌بندی تمام داروها مناسب نیستند، چراکه در برخی مواد سطح آنها مواد قلیایی آزاد می‌کند و به این ترتیب دارو را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
شیشه‌های دارویی در انواع مختلف تولید می‌شوند که هریک از آنها کاربردهای متفاوت دارند. این شیشه‌ها از نظر طراحی بدنه، حجم، رنگ، دهانه و... در دسته‌بندی‌های مختلف قرار می‌گیرند. لازم به ذکر است که این محصولات بر اساس مقدار حجم به واحد‌های سی سی و میلی لیتر دسته‌بندی می‌شوند. درنهایت فراموش نکنید که این شیشه‌ها در صنایع مختلف نظیر؛ عرقیات گیاهی، انواع روغن‌ها و... کاربرد دارند.
 |
در تولید شیشه‌های بسته‌بندی از مواد اولیه بسیاری استفاده می‌شود که از مهم‌ترین آنها می‌توان به سیلیس و آهک، کربنات سدیم و... اشاره کرد.
ظروف فلزی یکی از محبوب‌ترین و معروف‌ترین متریال‌های بسته‌بندی دارو هستند. این ظروف دارای ویژگی‌های مختلف ازجمله نفوذناپذیری، محافظت از محصول در برابر تهدیدات مختلف نظیر؛ ضربه، رطوبت و... هستند و از دارو به خوبی محافظت می‌کنند.
امروزه بطورمعمول بسته‌بندی دارو در دو مرحله بسته‌بندی اولیه و بسته‌بندی ثانویه انجام می‌گیرد. در بسته‌بندی اولیه دارو با توجه به نوع دارو از مناسب‌ترین متریال‌ها نظیر؛ فلز، پلاستیک، شیشه و... استفاده می‌شود.
در بسته‌بندی ثانویه که پس از بسته‌بندی اولیه این از متریال‌های قدرتمند بسته‌بندی ازجمله کارتن و جعبه‌های مقوایی استفاده می‌شود.
دقت داشته باشید که بر روی بسته‌بندی ثانویه تمام اطلاعات لازم یک دارو و طرح‌های گرافیکی که برای هر رده سنی با دیگری متفاوت است بطورکامل درج می‌شود.
درنهایت دقت داشته باشید که داروها برای ذخیره‌سازی و حمل‌ونقل در جعبه‌های بزرگ‌تر که بسته‌بندی سوم نام دارد قرار می‌گیرند.
جعبه‌های مقوایی و کارتنی از رایج‌ترین متریال‌های بسته‌بندی دارو هستند. این جعبه‌ها محصول را بصورت کاملاً بهداشتی بسته‌بندی کرده و از آن در برابر صدمات احتمالی محافظت می‌کنند.
دقت داشته باشید که این نوع بسته‌بندی قیمت بسیار مناسب و ارزانی دارد، به همان خاطر قابل بازیافت است و آسیب چندانی به طبیعت نمی‌رساند.
شایان ذکر است که با استفاده از جعبه‌های مقوایی دارو می‌توان در رابطه با دارو موردنظر اطلاعات مفید بسیاری نظیر؛ نام دارو، مقدار تجویزشده، تاریخ تولید و انقضا، تعداد داروی موجود در بسته و... به مخاطبان ارائه داد.
جعبه‌های لمینتی یکی از بهترین و باکیفیت‌ترین متریال‌های بسته‌بندی دارو هستند که از لایه‌های کاغذ، آلومینیوم و لایه‌های بسیار نازک پلی اتیلن تهیه و تولید می‌شوند.
همانطور که می‌دانید جنس کارتن مورد استفاده در بسته‌بندی دارویی اهمیت بسیار زیادی دارد، چراکه این کارتن باید از محصول در برابر نور خورشید، ضربه، رطوبت و... محافظت کند. همچنین کارتن موردنظر باید مطابق با استانداردهای سازمان بهداشت باشد.
امروزه برای بسته‌بندی داروها از مقواهایی مخصوص که ایندربرد نام دارند استفاده می‌شود. لازم به ذکر است که در بازار به مقواهای ایندربرد مقواهای بهداشتی گفته می‌شود و در گرماژهای مختلف تهیه و تولید می‌شوند.
همانطور که می‌دانید جعبه بسته‌بندی دارو با محصول تماس مستقیم ندارد، به همین خاطر در برخی شرایط از مقوای پشت طوسی جهت بسته‌بندی دارو استفاده می‌شود.
همانطور که گفتیم دارو تنها زمانی عملکرد مناسب دارد که در یک بسته‌بندی مناسب قرار گیرد. یکی از محبوب‌ترین و رایج‌ترین متریال‌های بسته‌بندی دارو فویل آلومینیوم است. دقت داشته باشید که فویل آلومینیوم قابلیت انعطاف‌پذیری بسیار بالا دارد و از دارو در برابر عوامل تهدیدکننده مختلف نظیر؛ رطوبت، باکتری، ویروس و... محافظت می‌کند. به این ترتیب ماندگاری دارو افزایش می‌یابد.
از دیگر مزایای فویل آلومینیوم این است که وزن بسیار سبکی دارد، به همین خاطر انبارداری و ذخیره آن بسیار آسان است.
مواد مهمی که در چاپ و تولید جعبه دارو باید رعایت کرد عبارت است از؛
• طراحی جعبه براساس استانداردهای ملی و بین‌المللی
• کاربرد درست رنگ‌های خاص برای اعلام هشدار خطر
• استفاده از فونت بریل برای افراد نابینا و کم‌بینا
• استفاده از پلمپ جعبه و مواردی که اصالت کالا را تأیید می‌کند ازجمله برچسب اصالت کالا، برچسب‌های حرارتی و...
• و...
احتمالاً می‌دانید که بسته‌بندی مراحل بسیاری دارد. در ادامه به بررسی مراحل این امر را بطورکامل توضیح می‌دهیم.
همانطور که می‌دانید بسته‌بندی هزینه‌های بسیار زیادی نظیر آماده‌سازی فضای مناسب کاری نظیر انبار اولیه و انبار خروجی دارد.
دقت داشته باشید که برای آنکه بتوان شروع به بسته‌بندی کرد باید از وزارت بازرگانی تمام مجوزهای لازم را دریافت کرد.
دقت داشته باشید که اخذ مجوزهای وزارت بهداشت نسبت به اخذ مجوزهای وزارت بازرگانی بسیار سخت‌تر و زمان‌برتر است. پیشنهاد ما به شما این است که پیش از اقدام جهت اخذ مجوز از وزارت بهداشت تمام الزامات را رعایت کنید.
 |
 |
احتمالاً می‌دانید که در صنعت بسته‌بندی نیاز به یک ترازوی دیجیتال است که به این ترتیب بتوان بسته‌ها را در اندازه یکسان تقسیم کرد.
در صنعت بسته‌بندی نیاز به یک دستگاه بسته‌بندی است تا بتوان بسته‌ها را به این ترتیب بسته‌بندی کرد.
در صنعت بسته‌بندی دارو جهت بسته‌بندی نیاز به کیسه‌های پلاستیکی بسیاری است که امروزه در اندازه‌ها و ضخامت‌های مختلف تهیه و تولید می‌شوند.
همانطور که می‌دانید حفظ یکدستی در صنعت چاپ دارو و سپس کنترل کیفیت چشمی آن از عوامل بسیار مهم در بسته‌بندی و چاپ دارو است. البته دقت داشته باشید که در برخی شرایط زمانی که این موارد بطور کامل رعایت می‌شوند سرعت بسته‌بندی و چاپ تا حد بسیار زیادی کاهش می‌یابد.
در چاپ و بسته‌بندی یک دارو باید تمام فونت‌ها مناسب و باکیفیت باشند و هیچ فونت ناخوانایی وجود نداشته باشد، درنتیجه این امر چاپکار به یک دوربین مخصوص نیاز دارد تا به این ترتیب کارهای چاپ‌شده را به منظور کنترل کیفیت اسکن کنند.
لازم به ذکر است که تصاویر چاپ‌شده بر روی بسته‌های دارویی در بسیاری از موارد چالش برانگیز هستند، چراکه این تصاویر هیچ ربطی به محتوای دارویی ندارد و می‌تواند بسیار پیچیده باشد.
دقت داشته باشید که چاپگرها با توجه به تصاویر متوجه می‌شوند که باید از کدام روش چاپ استفاده کنند.
بطورمعمول امروزه برای چاپ بسته‌های دارویی به ایستگاه‌های متعدد در یک ماشین چاپ فلکسو کم‌عرض نیاز است، چراکه اگر مثلاً چاپ مشکی یک‌دست انجام دهید، احتمالاً مجبور خواهید شد از دو کلیشه مشکی استفاده کنید. یکی از این دو کلیشه برای حفظ نقاط روشن بسیار ریز و دیگری برای چاپ مناطق تیره تصویر. البته در بسیاری از موارد به دلیل ویژگی‌های امنیتی نیاز به ایستگاه‌های چاپ اضافی در ماشین فلکسو است.
احتمالاً برای کسی که با صنعت چاپ آشنایی چندانی نداشته باشد کار چاپ‌شده سه رنگ بنظر می‌رسد. اما حقیقت این است که از دو نوع کوتینگ در چاپ آن استفاده شده است.
همچنین ممکن است یک ایستگاه به چاپ امنیتی اختصاص داده شود و در دو ایستگاه دیگر از دو کلیشه نیز برای چاپ رنگ‌های مشکی متفاوت استفاده شود.
درنهایت دقت داشته باشید که تمام موارد ذکرشده بر روشی که چاپگر ویژگی‌های امنیتی را به کار چاپی اضافه می‌کند تاثیرگذار هستند.
به همین خاطر این شرکت‌ها باید اطمینان حاصل کنند که در طول سفر دما و رطوبت محل نگهداری داروها و... حفظ می‌شود. همچنین باید مشکلات مربوط به بنادر سراسر جهان و قوانین جدید حمل و نقل دارو را رعایت کنند.
شرکت گریدون یکی از بهترین شرکت‌های تولید دستگاه‌های چاپ بسته‌بندی دارو است که به تازگی یک چاپگر جدید تولید و عرضه کرده است.
دقت داشته باشید که این چاپگر بطور مستقیم می‌تواند روی بسته‌بندی حبابی دارویی و تجهیزات پزشکی چاپ کند. به این معنا که این چاپگر چاپ مستقیم بر روی بسته‌بندی انجام می‌دهد. به این ترتیب میزان زیادی از مواد اولیه پیش از چاپ کاهش می‌یابد.
شایان ذکر است که این چاپگر به خط تولید جعبه‌های دارویی بصورت افقی یا عمودی اضافه می‌شود. امروزه نیز به چند نوع تک رنگ، دورنگ و پنچ‌رنگ عرضه می‌شود.
درنهایت دقت داشته باشید که با استفاده از این چاپگر مرکب ترک نمی‌خورد و به این ترتیب یک سیستم استرلیزه و نرم‌افزار تولید بسته‌های دارویی تولید می‌شود.
همانطور که گفتیم صنعت بسته‌بندی یکی از محبوب‌ترین و پرسودترین صنعت‌های امروزی است که از مهم‌ترین حوزه‌های آن می‌توان به بسته‌بندی دارو اشاره کرد. اما این نوع بسته‌بندی چالش‌های بسیار زیادی دارد و به سادگی انجام نمی‌گیرد.
برای مثال چاپ‌خانه‌دار باید پیش از هر اقدامی تمام ابزارآلات لازم و موردنیاز جهت بسته‌بندی را فراهم کند. همچنین در صنعت بسته‌بندی قاچاق و تقلب به فراوانی رخ می‌دهد، به همین خاطر باید به این موضوع توجه بسیاری داشت تا کم‌ترین خطا رخ دهد.
درنهایت فراموش نکنید که داروها یکی از کالاهای اصلی صادراتی هستند، به همین خاطر باید یک بسته‌بندی مناسب، مستحکم و استاندارد داشته باشند تا به این ترتیب در هنگام حمل‌ونقل و انبارداری با مشکلی مواجه نشوند. همچنین باید از استانداردهای موجود در هر منطقه و کشور پیروی کنند.
واحد تحقیق و توسعه مجتمع چاپ و بسته بندی کیان مهر