طیف رنگی عامل مهمی در بسته بندی محصولات، خدمات، لوگو محصولات و ...به حساب می‌آید. رنگ یک عامل کلیدی و موثر در تولید و ماندگاری یک برند یا محصول بین مشتریان است. ذهنیت مصرف کننده از هر رنگ درمورد هر محصول می‌تواند صفتی مثل کیفیت، دوام و یا طعمی دلپذیر را در فکر او تداعی کند. در این مقاله به بررسی نکات طراحی بسته بندی و چاپ جعبه دارویی و اهمیت رنگ در بسته بندی دارو و طراحی آن میپردازیم:
فهرست مطالب:
(با کلیک بر روی هر عنوان به توضیحات بیشتر هدایت شوید.)
برای مثال درحال حاضر در اکثر محصولات طیف‌های خاصی از رنگ برای عوامل و حتی جنسیت و رده سنی خاصی استفاده می شود:
برای محصولات اورگانیک و طبیعی از رنگ سبز استفاده می شود.
 |
 |
برای محصولات لاکچری رنگ طلایی و سیاه و یا ترکیب سیاه با نقره‌ای مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بسته بندی سفید رنگ معمولا برای محصولات بهداشتی است.
بسته بندی صورتی روشن در کودکان برای دختران و آبی روشن برای پسران استفاده می‌شود .
در بسته بندی داروهای صادراتی و محصولات دیگر صادر شده نیز فرهنگ‌های کشورهای مختلف مخصوصا در طراحی و انتخاب رنگ بسیار مورد توجه قرار می‌گیرد. ظاهر زیبا اکثر اوقات در بسته بندی هر نوع محصولی از اهمیت بالایی برخوردار بوده است، به ویژه در محصولات بهداشتی و داروها.
به طور مثال همان‌گونه که بسته بندی مواد غذایی و رنگ آن باید تازگی و خوشمزگی را تلقین نماید و در بسته بندی دارویی و پزشکی نیز نوع بسته بندی و طیف رنگی مورد انتخاب بایدحس پاکیزگی و اطمینان را در مخاطب ایجاد نماید.
با توجه اهمیت رنگ در بسته بندی دارو ، ایجاد تنوع برای جذب بیشتر در محصولات موثر است.
برای بسته بندی در محصولات پزشکی و دارویی نکته مهم طراحی زیبا برای جعبه‌ها و همچنین انتخاب رنگ مناسب است. اینکه طرح و رنگ جعبه بسیار خوش کاربرد و واضح باشد که مشتری به راحتی محصول را بشناسد.
نام دارو و اطلاعات مربوط به آن باید کاملا واضح و خوانا باشد. ویژگی های داروی مورد نظر و دستور پزشک برای مصرف دارو، بارکد، برچسب اصالت دارو، وزن و تعداد و کلیه خصوصیات مهم دارو طبق آئین نامه های خاص دارویی باید کاملا واضح بر روی جعبه درج شود.
با استفاده از رنگ‌های مناسب برای مشخص کردن دوز و نوع دارو اهمیت آن کاملا مشخص می‌شود.
از طیف های سرد رنگ همواره برای داروهای معمولی و دوزهای پایین‌تر داروها استفاده می‌شود، در حالی‌که استفاده از رنگ گرم همیشه برای داروهای مهم و داشتن دوز بالا دارو مورد کاربرد بوده است.
استفاده از اندام و آناتومی بدن و یا شکل اعضا و جوارح بدن برای طراحی روی جعبه‌های محصولات دارویی و پزشکی بوده است.
مقررات بسته بندی نیز بر اساس مکان‌های مختلف و نوع دارو متغیر است که باید کاملا رعایت شود. میزان اطلاعات که باید در مورد دارو و نحوه مصرف آن در اختیار مصرف کننده قرار بگیرد بر نوع طراحی تاثیر گذار است.
بسته بندی و نوع جعبه و یا ظرف دارو، بطری حاوی شربت، فضای مورد نیاز برای مقدار معین از دارو، استفاده از رنگ مناسب برای نشان دادن دوز دارو همه و همه باید با استاندارد های جهانی و دارویی مطابقت داشته باشند.
به این دلایل طراح جعبه های دارویی باید بسیار با دقت و صبر و در نظر گرفتن تمامی این عوامل آن را طراحی نماید.
 |
یکی از مهمترین مشکلات و خطاهایی که رخ می‌دهد مربوط به نام های مشابه داروها است. بسته بندی داروهایی که نام هایی نزدیک به هم دارند و یا فرمول ساخت و دوزهای مشابه دارد کار بسیار حساسی است. طراح با استفاده از رنگ‌های مناسب و ایجاد تضاد رنگی بالا توجه مصرف کننده را به نوع دارو و دوز مصرفی آن جلب می‌کند.
همچنین تضمین کیفیت و سلامت محصول و القا حس اطمینان به مصرف کننده از نکات مهم این مبحث است. گاهی بعضی از شرکت ها بسته بندی را کاری بیهوده و اضافه می‌دانند. با توجه به اینکه داروها در ارتباط کامل با سلامت انسان ها قرار دارند، بسته بندی کیفیت دارو را حفظ می‌کند و حس اطمینان را در مصرف آن به مصرف کننده می‌دهد.
جنس مناسب بسته بندی دارو چیست؟ بسته بندی داروها تنوع بسیاری دارد.گاهی اوقات از شیشه های رنگی برای نگهداری دارو استفاده می‌شود. بطری های شیشه‌ای اندازه های مختلفی ساخته می‌شوند که با توجه به نوع دارو و فرمول ساخت آن در رنگ‌های مختلفی قرار می‌گیرند. استفاده از رنگ حتی در بطری های دارویی بسیار موثر است و از لحاظی به حفظ کیفیت دارو نیز کمک می‌کند.
معمولا این شیشه ها در رنگ های آبی و یا سبز و در بسیاری از موارد بارنگ های تیره مورد استفاده قرار می گیرند که همیشه پلمپ شده هستند تا به راحتی در دسترس و استفاده کودکان از محتویات داخل بطری قرار نگیرند.
البته بطری ها همیشه از جنس شیشه نیستند و گاهی از پلاستیک درست می شوند. مانند بطری های شیشه ای ظروف پلاستیکی نیز در اندازه های کوچک و یا بزرگ و به رنگ های شفاف و یا کهربایی مورد استفاده هستند که برای بطری های دارو که حاوی HDPE ,PET ,PP, LDPE است.
برای بسته بندی داروها بارها پیش آمده که با شیشه هایی به رنگ کهربایی مواجه شده باشید. از شیشه های با رنگ کهربایی بسیار بیشتر از شیشه های شفاف برای بسته بندی و نگهداری داروها استفاده می شود، زیرا این شیشه ها از محتویات خود در برابر اشعه ما ورا بنفش محافظت می کند که این اشعه در صورت تماس با دارو به آن آسیب می‌رساند.
بسته بندی داروها با استفاده از ظروف پلاستیکی نیز انجام می‌شود که بسیار سبک و انعطاف پذیر هستند. از بسته بندی پلاستیکی در هر شکل و اندازه ای استفاده می شود و همچنین بنا به نوع دارو آنها را نیز در رنگ های متنوع تولید می‌کنند. جنس آنها نیز معمولا از پلی اتیلن ترفتالات، پلی اتیلن با چگالی بالا و پرو پیلن استریل شده استفاده می‌شود که در اکثر موارد به رنگ سفید با برچسب های رنگی تولید می‌شوند.
در کل بسته بندی محصولات دارویی بیشتر با رنگ سفید انجام می شود تا این رنگ زمینه رنگ برچسب را که حاوی اطلاعات دارویی است بیشتر نشان دهد.
در نتیجه با امتحان انواع مختلف دارو از جمله شربت، قرص و کپسول و حتی پماد ها نشان داد که رنگ داروها در اثر بخشی و بهبود بیمار موثر عمل می‌کند. قطعا این مسئله در تاثیر دارو و بهبود بیمار کم اثر نیست.
برای مثال با تحقیقاتی که بر روی بیمارانی که افسردگی داشتند مشخص شد که آنها تمایلی برای استفاده از قرص هایی که به رنگ قرمز تیره است، ندارند و این رنگ بر روی آنها تاثیرمنفی می گذارد و یا افراد با مصرف کپسول هایی با رنگ آبی آسمانی خواب عمیق و خوبی را برای خود ترسیم می‌کنند.یا برای رفلکس معده شربت با رنگ صورتی روشن، به رنگ های لیمویی و سبز روشن ترجیح داده شد.
 |
 |
پس از انجام تحقیقاتی، مکمل این تحقیقات به پزشکان و دارو سازان نتیجه این تحقیق منعکس شد که بهتر است بیماران را در این مورد توجیه کرده تا رنگ داروهایی که استفاده می‌کنند مانعی در روند بهبودشان نشود.
در واقع به نتیجه این تحقیقات به عنوان امری اثر گذار در روند بهبودی بیمار نگاه کردند و برای گرفتن نتیجه بهتر این مساله در نظر گرفته شد.
در مورد بسته بندی داروها و روکش قرص‌ها و برچسب شربت ها این نکته در نظر گرفته شد. اینکه با استفاده از رنگ‌ها می‌توان بسیار زیاد در تاکید بر نکات مهم و کلیدی در بسته بندی داروها تاثیر گذار بود.
هویت فیزیکی مربوط به شکل و رنگ و طرح محصول است و هویت روانی، استنباطی است که خریدار درهنگام خرید با دیدن بسته بندی از آن دارد.
در اکثر فرهنگ ها رنگ قرمز مختص محصولات زنانه و رنگ آبی را نیز مردانه می‌دانند. از لحاظ شکل نیز بسته بندی گرد را زنانه و بسته بندی چهارگوش را مردانه می‌دانند.
رنگ بعضی بسته بندی ها باعث تصور ارزان بودن آن کالا و در برخی موارد گران بودن آن را موجب می شود. این عوامل نشان دهنده نقش مهم رنگ در بسته بندی محصولات است. رنگ بسته بندی حتی متمایز بودن آن محصول را نسبت به محصولات هم رده موجب می شود.
دارونقشی مهم و بسیار موثر در سلامت جامعه و مبارزه با بیماری ها دارد، مخصوصا در بیماری های همه‌گیر و طاقت فرسا این امر قوت بیشتری پیدا می‌کند.
این مطلب درباره اهمیت رنگ در بسته بندی دارو و دیگر محصولات صحبت شد. بسته بندی داروهای کودکان و طراحی آن باید با توجه به ویژگی‌های کودکان از لحاظ رفتاری و ذهنی باشد که این امر نقشی مستقیم در میل آنها به مصرف دارو دارد.
با استفاده از رنگ مناسب و توجه به قدرت تاثیرگذاری آن در روحیه و ضمیر ناخودآگاه کودکان ،بسته‌بندی داروهای آنها باید به گونه‌ای باشد که باعث کشش آنها در مصرف دارو و بهبود سریع آنها شود.
شکل و بسته بندی هر دارو طبیعتا معرف شرکت سازنده آن است و هر شرکتی نقشی که ظاهر دارو در پذیرش آن توسط بیمار و حتی تاثیر روانی که نوع ظاهر دارو در روند بهبود دارد را حتما در نظر می‌گیرد. معمولا در داروخانه ها داروهای هر بیماری را طبق تجویز پزشک مجددا بسته بندی و برچسب‌گذاری می‌کنند. مثلا قرص‌ها را در بسته بندی های بزرگتر طبق میزانی که تجویز شده است.
برچسب‌ها نیز با رنگ‌های متفاوت بر روی داروها زمان بسته بندی قرار می‌گیرد نشان دهنده معانی خاصی است. مثلا در داروهای ترکیبی رنگ قرمز نشان دهنده غیر خوراکی بودن آن دارو است که این مسئله را با برچسب قرمز خاطر نشان می‌کنند. در بیمارستان‌ها نیز داروهای کم خطر و بی‌خطر را با برچسب‌های رنگی از یکدیگرتفکیک می‌کنند. پاک شدن برچسب و یا پاک شدن اطلاعات دارو، خودداری از مصرف دارو را در پی دارد.
معمولا در زمان بسته بندی با استفاده از رنگ بسته بندی و یا علائم هشدار دهنده نوع دارو و میزان خطر آن را یاد آور می‌شوند.
واحد تحقیق و توسعه مجتمع چاپ و بسته بندی کیان مهر