طراحی جعبه داروی بزرگسال و همچنین طراحی جعبه داروی کودکان در صنعت داروسازی از مسایل مهمی محسوب می‌شود که باید به طور ویژه مورد توجه قرار گیرد. به طور کلی دارو نیز مانند هر محصول دیگری، برای اینکه عرضه مناسبی در بازار داشته باشد باید در جعبه و بسته‌بندی مخصوصی قرار گیرد. تصور برخی افراد این است که هزینه برای طراحی جعبه داروی بزرگسال و یا طراحی جعبه داروی کودکان یک کار بیهوده است؛ اما باید گفت که این تفکر اشتباه است و طراحی جعبه دارو یکی از موضوعات مهم در عرضه محصولات دارویی به بازار است. رابطه کیفیت دارو با جعبه و بسته‌بندی آن، یک رابطه مستقیم و خطی است. در صورتی که طراحی جعبه دارو به طور استاندارد انجام پذیرد، کیفیت دارو نیز حفظ می‌گردد.
در واقع طراحی جعبه دارو باید طوری باشد که بتواند از دارو در مقابل عوامل مختلف محیطی محافظت نماید. جعبه دارو علاوه بر مقاوم بودن باید دارای ویژگی‌های دیگری نیز باشد. از جمله این ویژگی‌ها می‌توان به نوع نوشته موجود بر روی بسته‌بندی آن اشاره نمود. اگر در طراحی جعبه دارو نوع فونت و رنگ نوشته‌ها مناسب باشد، درصد خطاهای دارویی به طور چشمگیری کاهش پیدا می‌کند. این موضوع هم در مورد طراحی جعبه داروی بزرگسال و هم طراحی جعبه داروی کودکان حایز اهمیت است. چرا که در هر گروه سنی مصرف اشتباه دارو سبب ایجاد خسارات جبران‌ناپذیری می‌گردد. برای جعبه داروی بزرگسال و کودک می‌توان طراحی‌های خاص و جداگانه‌ای داشت. همان طور که برخی از شرکت‌های داروسازی به این مسِئله توجه می‌نمایند و بین طراحی جعبه داروی بزرگسال و طراحی جعبه داروی کودکان تفاوت‌هایی را قائل می‌شوند.
بسیاری از ویژگی‌هایی که در طراحی جعبه داروی بزرگسال و کودکان مورد توجه قرار می‌گیرد، مشابه یکدیگر هستند. به طور مثال کیفیت و مقاومت جعبه چه برای داروی بزرگسالان و چه برای داروی کودکان باید طوری باشد که از دارو کاملا محافظت نماید. اما مواردی نیز وجود دارد که در طراحی جعبه داروی کودکان و بزرگسالان می‌تواند متفاوت باشد که از جمله آنها می‌توان شکل، رنگ و غیره را نام برد.
فهرست مطالب:(باکلیک بر روی هر عنوان به توضیحات بیشتر هدایت شوید)
از چه رنگ‌هایی برای طراحی جعبه داروی بزرگسال استفاده می‌شود؟
برخی ویژگی‌های مشترک در طراحی جعبه داروی کودکان و بزرگسالان
اهمیت گروه هدف در طراحی جعبه دارو
طراحی جعبه دارو باید متناسب با نوع دارو صورت گیرد و تمام نکات استاندارد در آن رعایت گردد. جعبه دارو باید بسیار دقیق انتخاب شود و یکی از دلایل تفاوت در انواع جعبه‌های دارو، نوع دارو است. دارو دارای اشکال مختلفی مانند قرص، شربت، شیاف و غیره است که در طراحی جعبه آن باید به این موضوع توجه شود و برای هر نوع دارو جعبه مخصوص و مناسب خودش در نظر گرفته شود. علاوه بر این برای طراحی جعبه دارو ضوابط و شرایط مشخصی وجود دارد که رعایت آنها برای تمامی شرکت‌های داروسازی الزامی است. مورد اول این ضوابط، استفاده از مقواهای بهداشتی است. به عنوان مورد دوم باید اشکال و علایم مشخص کننده دارو بر روی جعبه آن چاپ گردد.
مورد بعدی که در انجام آن هیچ اجباری وجود ندارد و به صورت اختیاری در طراحی جعبه دارو صورت می‌گیرد، به کار بردن طرح‌های جدید و خلاقانه است. استفاده از خلاقیت در طراحی جعبه دارو سبب می‌گردد تا مصرف کنندگان اعتماد بیشتری به آن محصول نمایند. در واقع این موضوع یکی از مسایلی است که در مورد تفاوت داروهای ایرانی و خارجی مطرح می‌شود. بر اساس نظر کارشناسان دارویی، اغلب داروهای ایرانی کیفیتی مشابه داروهای خارجی دارند؛ اما به دلیل کیفیت پایین جعبه و طراحی ساده آنها، اعتماد مردم برای مصرف داروهای داخلی کم شده است.
اغلب جعبه‌ها و بسته‌بندی‌های دارو دارای رنگ سفید و روشن هستند تا نوشته‌های مندرج بر روی آنها به راحتی قابل خواندن باشد و بروز اشتباه به حداقل برسد. در طراحی جعبه داروی بزرگسال برای نشان دادن دوزهای مختلف یک دارو معمولا از رنگ‌های متفاوتی استفاده می‌گردد. به طور مثال برای دوزهای پایین، رنگ‌های سرد و خنثی به کار برده می‌شود و بسته‌بندی‌های دارویی با رنگ روشن و گرم برای داروها با دوز بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما به طور کلی قاعده خاصی برای انتخاب رنگ جعبه داروها وجود ندارد و استفاده از رنگها و خلاقیت در به کارگیری آنها بیشتر جهت زیبایی جعبه است.
با توجه به این موضوع که در هنگام بیماری و کسالت انرژی و توانایی افراد کاهش می‌یابد، باید طراحی بسته‌بندی دارو به شکل ساده‌ای صورت گیرد تا دارو به راحتی در اختیار بیمار قرار گیرد. بنابراین طراحی جعبه داروی بزرگسال باید به گونه‌ای باشد که به راحتی باز و بسته شود و بیمار مشکلی در این زمینه نداشته باشد. البته طراحان باید به این موضوع نیز توجه داشته باشند که ممکن است جعبه در دسترس کودکان قرار گیرد، در نتیجه بهتر است که باز و بسته شدن آسان جعبه دارو همراه با یک شیوه خاص باشد تا کودکان نتوانند آن را باز نمایند و از ایجاد مشکل جلوگیری به عمل آید.
در طراحی جعبه داروی بزگسال معمولا از طرح‌های ساده و مینیمال استفاده می‌شود. طرح‌های گرافیکی ساده باعث می‌شوند که مصرف کنندگان بیشتر بر روی جزییات مربوط به نوع دارو متمرکز شوند و این موضوع بروز اشتباهات دارویی را کاهش می‌دهد. بر روی برخی از جعبه‌های دارو نیز تصاویری از اندام‌ها و دستگاه‌های مختلف بدن که مرتبط با نوع دارو هستند، رسم می‌شود. گاهی اوقات هم تصویر آناتومی کل بدن بر روی جعبه دارو دیده می‌شود. اگرچه طراحی جعبه دارو بیشتر بر اساس نوع دارو انجام می‌گردد؛ اما جامعه هدف نیز در انتخاب طرح‌های گرافیکی موجود بر روی آن بسیار تأثیر گذار است. بنابراین طرح‌های گرافیکی انتخابی برای طراحی جعبه داروی بزرگسال با طرح‌هایی که برای طراحی جعبه داروی کودکان مورد استفاده قرار می‌گیرند، می‌تواند بسیار متفاوت باشد. این موضوع یکی ازتفاوت‌های اصلی و اساسی در طراحی جعبه داروی کودکان و بزرگسالان است که می‌تواند به تفکیک و تشخیص داروهای کودکان از داروهای بزرگسالان کمک زیادی نماید.
طراحی گرافیکی جعبه ی دارو
اصول و ضوابط اولیه‌ای که برای انواع جعبه دارو در نظر گرفته می‌شود باید برای طراحی جعبه داروی کودکان نیز رعایت گردد. اما با توجه به این که اغلب کودکان با خوردن دارو مشکل دارند و والدین خیلی سخت و با صرف زمان زیادی این کار را انجام می‌دهند، شرکت‌های داروسازی باید برای حل این مشکلات راه‌حل‌هایی را ارایه دهند. یکی از راه‌حل‌هایی که اغلب مورد استفاده قرار می‌گیرد، تغییر در طعم دارو کودکان است که در این زمینه اغلب با افزودن اسانس‌های مختلف و متنوع تا مقدار زیادی تلخی دارو از بین می‌رود و دارو مزه بهتری پیدا می‌کند و کودک راحت‌تر با خوردن دارو کنار می‌آید.
اما استفاده از طرح و رنگ‌های مختلف بر روی جعبه داروی مخصوص کودکان نیز می‌تواند راه‌حل بسیار مناسبی در رابطه با این موضوع باشد. به طوری که امروزه تنوع بسیار زیادی در طراحی جعبه داروی کودکان وجود دارد و کودک را ترغیب به خوردن دارو در هنگام بیماری می‌نماید. البته باید در کنار این تشویق‌ها برای خوردن دارو توسط کودک، موضوع مهم دیگری نیز مد نظر طراحان باشد و آن هم این است که دارو باید فقط توسط بزرگسالان در هنگام بیماری به کودک داده شود و طراحی جعبه به گونه‌ای باشد که خود کودک نتواند به راحتی به دارو دسترسی داشته باشد. در ادامه به برخی از ویژگی‌های مهم در زمینه طراحی جعبه داروی کودکان می‌پردازیم.
امروزه نقش بسزای روانشناسی رنگ در طراحی جعبه دارو برای کودکان کاملا مشخص است. رنگ انتخابی برای جعبه داروهای مورد استفاده کودکان باید جذاب و مناسب با رده سنی آنها باشد تا موجب جلب توجه‌شان گردد و ترس‌های دارویی کودک را از بین ببرد.استفاده از رنگ‌های شاد، درخشان و گرم برای طراحی جعبه داروی کودکان و به کاربردن خلاقیت‌های لازم برای ترکیب این رنگها می‌تواند تا حد زیادی اطمینان کافی را در کودکان نسبت به آن دارو به وجود آورد.
در این صورت کودکان با محصول ارتباط برقرار نموده و خودشان ترغیب به خوردن دارو می‌شوند، در نتیجه والدین هنگام بیماری کودک از این موضوع خیالشان راحت می‌گردد. چرا که امتناع ورزیدن کودکان از خوردن دارو در دوران بیماری، یکی از مسایل مهم و جدی برای والدین به شمار می‌آید و حل این مشکل از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. بنابراین طراحان می‌توانند با استفاده از رنگها، جذابیت کافی را در جعبه‌های دارو برای کودکان ایجاد نمایند و از این طریق رضایت والدین را نیز به دست آورند.
ساختار گرافیکی در جعبه داروی کودکان بهتر است که به طور خاص و ویژه‌ای طراحی گردد. زیرا در حال حاضر داروهای زیادی مخصوص کودکان وجود دارند که نیاز به دقت و خلاقیت بالایی در طراحی آنها هست تا بتوانند نیازهای روحی کودکان را برطرف نمایند. تصاویر و ویژگی‌های بصری موجود بر روی جعبه داروی کودکان باید به گونه‌ای طراحی شود که قوه تخیل، بازی و سرگرمی را در کودک برانگیزد و با روحیات و سلیقه کودکانه هماهنگی داشته باشد.
استفاده از اشکال کودکانه و یا تصاویر شخصیت‌های کارتونی مختلف بر روی جعبه، در این زمینه بسیار کمک می‌کند. وقتی یک کودک، تصویر شخصیت کارتونی محبوب خود را بر روی جعبه دارو می‌بیند، حس خیال‌پردازی او تقویت شده و خود را در جایگاه قهرمان داستان قرار می‌دهد، در نتیجه تمایل بیشتری برای خوردن دارو پیدا می‌کند. بنابراین می‌توان گفت که به کاربردن تصاویر خاص بر روی جعبه داروی کودکان در ترغیب و تشویق آنها برای خوردن دارو بسیار مؤثر است.
همچنین باید بیان نمود که نوآوری در طرح‌های گرافیکی برای جعبه دارو کودکان نسبت به بزرگسالان از اهمیت بیشتری برخوردار است. امروزه والدین ترجیح می‌دهند از داروهایی برای کودکان خود استفاده نمایند که دارای جعبه جذاب و زیبا باشد تا کودک آن را به میل خود و راحت مصرف نماید.
هدف اصلی جعبه دارو، محافظت از دارو در برابر عوامل محیطی مختلف مانند نور، رطوبت و دما است. در تهیه انواع جعبه دارو معمولا از مقوا استفاده می‌شود. برای این که مقوا بتواند وظیفه خود را برای حفظ دارو به درستی انجام دهد، باید از کیفیت خوبی برخوردار باشد. جنس مقوا طوری باید انتخاب گردد که در برابر فشار، کشش و پاره شدن مقاوم باشد. بنابراین کیفیت و جنس جعبه دارو از ویژگی‌هایی است که باید برای هر نوع دارویی از نوع خوب و مناسب در نظر گرفته شود.
از ویژگی‌های دیگری که برای طراحی جعبه داروی بزرگسال و کودکان به طور یکسان دیده می‌شود، درج اطلاعات مربوط به دارو است. طراحان در هنگام طراحی انواع جعبه دارو باید قسمت خاصی را برای نوشتن دستورالعمل‌های دارویی در نظر بگیرند. نام مارک و نام محصول، شیوه مصرف، هشدارها و موارد منع مصرف، دستور پزشک، تداخلات دارویی، دوز دارو و بارکد از جمله اطلاعات مهمی هستند که باید بر روی جعبه دارو نوشته شوند. به دلیل اهمیت زیاد و حیاتی این دستورات پزشکی باید آنها را به طور خوانا و کاملا دقیق بر روی جعبه دارو قرار داد. در نتیجه انتخاب فونت مناسب برای این کار نیز مهم تلقی می‌شود.
در طراحی جعبه دارو، برخی از ویژگی‌های مهم ممکن است بر اساس مخاطب تغییر نماید. در مورد محصولات دارویی معمولا این اتفاق برای رده‌های سنی گوناگون دیده می‌شود. به عبارت دیگر طراحی محصولات برای بزرگسالان و کودکان متفاوت از یکدیگر در نظر گرفته می‌شود. به طور مثال جلوه‌‌های بصری محصولات دارویی مربوط به کودکان بسیار پر زرق و برق‌تر از محصولات بزرگسالان است. در واقع برای طراحی جعبه داروی کودکان از طرح‌های پر جنب و جوش همراه با رنگ‌های شاد و تصاویر گوناگون استفاده می‌گردد.
در حالی که طرح‌های انتخابی برای بزرگسالان ساده‌تر است. در جعبه داروی بزرگسالان، سادگی طرح سبب توجه بیشتر به اطلاعات موجود بر روی دارو می‌گردد و این امر مصرف صحیح دارو را در پی دارد. در نتیجه تولیدکنندگان دارو می‌توانند با شناسایی گروه هدف مربوط به هر دارو، در طراحی جعبه دارو موفق‌تر عمل نمایند. به عنوان سخن پایانی باید گفت که جعبه داروی بزرگسالان در مقایسه با جعبه داروی کودکان در کنار تمام ویژگی‌های کلی و مشترکی که دارند، دارای تفاوت‌هایی نیز هستند. طراحان جعبه دارو با استفاده از ایده‌های نوآورانه و جدید برای انواع داروها می‌توانند تفاوت‌های اساسی در جعبه داروی بزرگسالان و کودکان به وجود آورند.
سوالات متداول:
جعبه ی داروی بزرگسالان چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟
در واقع طراحی جعبه دارو باید طوری باشد که بتواند از دارو در مقابل عوامل مختلف محیطی محافظت نماید. جعبه دارو علاوه بر مقاوم بودن باید دارای ویژگی‌های دیگری نیز باشد. از جمله این ویژگی‌ها می‌توان به نوع نوشته موجود بر روی بسته‌بندی آن اشاره نمود.
رنگها در طراحی جعبه ی دارو ی کودکان چه اهمیتی دارد؟
امروزه نقش بسزای روانشناسی رنگ در طراحی جعبه دارو برای کودکان کاملا مشخص است. رنگ انتخابی برای جعبه داروهای مورد استفاده کودکان باید جذاب و مناسب با رده سنی آنها باشد تا موجب جلب توجه‌شان گردد و ترس‌های دارویی کودک را از بین ببرد.
ویژگی مشترک جعبه ی داروی کودکان و بزرگسالان چیست؟
هدف اصلی جعبه دارو، محافظت از دارو در برابر عوامل محیطی مختلف مانند نور، رطوبت و دما است. در تهیه انواع جعبه دارو معمولا از مقوا استفاده می‌شود. برای این که مقوا بتواند وظیفه خود را برای حفظ دارو به درستی انجام دهد، باید از کیفیت خوبی برخوردار باشد. جنس مقوا طوری باید انتخاب گردد که در برابر فشار، کشش و پاره شدن مقاوم باشد. بنابراین کیفیت و جنس جعبه دارو از ویژگی‌هایی است که باید برای هر نوع دارویی از نوع خوب و مناسب در نظر گرفته شود.
واحد تحقیق و توسعه مجتمع چاپ و بسته بندی کیان مهر